Hebben we echt minder seks?
Een recent onderzoek naar seks van het Kinsey Institute keek naar de hoeveelheid seks die volwassenen en tieners in 2018 hadden en vergeleek dat met 2009. Ze ontdekten dat partner- én soloseks sterk waren afgenomen. De frequentie van alle vormen van partnersseks, van penis-in-vagina (PIV) tot wederzijdse masturbatie, was gedaald voor zowel adolescenten als volwassenen. Britse seksonderzoekers vonden vergelijkbare resultaten. Mensen hebben minder seks, vooral mensen van 25 jaar en ouder en mensen die getrouwd zijn of samenwonen. Het klinkt alsof bijna niemand het nog doet. Kan dat kloppen? Ja, maar. Het is maar half waar.
Het hangt ervan af wat we onder seks verstaan
Om duidelijk te zijn: we moeten even onder de lakens duiken om beter te begrijpen wat het onderzoek ons nu echt vertelt. Ten eerste kijkt het meeste onderzoek naar seksuele frequentie alleen naar PIV-seks. Penissen in vagina’s. Geslachtsgemeenschap. Vrij cis, hetero en vanille. Ze hebben het niet over kink. Of anaal. Of oraal. Ze hebben het niet over het soort seks dat onderzoeker Peggy Kleinplatz in haar boek over lessen van uitzonderlijke minnaars magnifieke seks noemt. Hoewel we misschien veel minder PIV-seks hebben, is er een snelle toename in een hele variëteit aan seksuele praktijken, waaronder kink en porno. Lucie Fielding, een seksonderzoeker die gespecialiseerd is in transseksualiteit, zegt dat er tegenwoordig een heleboel ‘off-label’ gebruik van lichaamsdelen plaatsvindt in seks. En dat is een belangrijk deel van de grote verandering.
Wat heeft de pandemie ermee te maken?
En hoe zit het met degenen onder ons die de laatste tijd wat gestrest en angstig zijn geweest? Als je al lang in een relatie zit, getrouwd bent of met iemand samenwoont, kun je de pandemie ervaren als de ultieme afknapper. Misschien voel je een algemeen gebrek aan verlangen naar wat dan ook. Of je hebt minder interesse gekregen in seks met wie dan ook. Zeker tijdens de lockdown.
Je zou denken dat quarantaine en lockdown ideale omstandigheden voor seks zijn. Minder woon-werkverkeer. Meer tijd samen. Maar voor veel mensen was de pandemie een enorme domper. Misschien was het de stress, misschien de angst voor de toekomst, misschien waren er gewoon te veel mensen om je heen en niet de mensen met wie je écht wilde zijn. Alles is veranderd. Inclusief de vele manieren waarop we ons tot genot verhouden.
Laten we naar plezier kijken
Vroege seksuologen Masters en Johnson schokten de wereld in 1966 met hun model van de menselijke seksuele respons. Ze zorgden voor een revolutie in het denken over seks en orgasmes. Hun lineaire model was een soort heuvel die je beklimt: van verlangen naar opwinding tot aan het orgasme op de top van de heuvel. In 1974 voegde Helen Singer Kaplan een herstelfase toe aan de andere kant van de orgasmeheuvel. Sommige van hun diagrammen lijken op een borst met een tepel erop.
Laten we minder focussen op spontaan verlangen.
Hun modellen voor seks beginnen met verlangen, spontaan verlangen. Het soort hitsige, “ik-kan-niet-wachten-om-mijn-broek-uit-te-trekken-als-ik-je-zie”-verlangen. Hun proefpersonen in de eerste onderzoeken waren niet alleen hetero’s die bereid waren zich in een lab te laten observeren tijdens seks, maar ook mensen die alleen met PIV-orgasme konden krijgen. En wat dan met de andere 75% van de vrouwen die niet klaarkomen van PIV? En wat met degenen bij wie het verlangen niet zomaar opspeelt zodra ze hun partner zien? Wat met mensen die liever eerst een gesprek voeren, toestemming krijgen, en willen weten of degene met wie ze praten het waard is om hun kleren voor uit te trekken?
Rosemary Basson ontwikkelde in 2000 een nog uitgebreider model, specifiek voor vrouwen, dat niet-lineair, intimiteitsgericht en pleziergericht was. Haar idee was om responsief verlangen en seksueel plezier centraal te stellen.
Bewegen in de richting van plezier
Responsief verlangen kan een bepaald soort sensuele aanraking of emotie zijn die tot seksuele opwinding leidt. Als reactie. Emotionele, fysieke en psychologische prikkels vormen de basis voor seksuele bevrediging. Maar Basson stopt daar niet. Haar model komt weer uit bij emotionele intimiteit. Seksueel verlangen komt pas (!) ná emotionele, fysieke en psychologische opwinding. Een orgasme kan optreden, maar dat hoeft niet. De zoektocht naar de Grote O is hier niet het doel. Het gaat om verbinding die leidt tot plezier en voldoening, die weer leidt tot meer verbinding en meer plezier. Het is een cirkel van interacties. Helemaal niet lineair. Je snapt het idee.
Seksueel plezier vergroten naarmate we ouder worden
Omdat onze lichamen allemaal anders bedraad zijn voor wat ons opwindt en wat ons afremt – zeker naarmate we ouder worden – neem even de tijd, alleen, om na te gaan wat jou enthousiast maakt. Is het de emotionele connectie? De fysieke connectie? Een voetmassage? Het idee van een ferme tik op je billen? Onthoud dat onze lichamen en sensaties veranderen als we ouder worden. Onderzoek naar seksualiteit op latere leeftijd kan ons helpen onze veranderende sensaties te begrijpen. Veel seksueel onderzoek naar ouder wordende lichamen richtte zich vroeger vooral op disfunctie, en dat is een eenzijdige kijk. Er is weinig bewijs dat de lichamelijke veranderingen die bij het ouder worden horen, de seksuele functie per se aantasten.
Mijn onderzoek en dat van anderen richt zich nu op hoe we seksuele plezier kunnen vergroten naarmate we ouder worden. In plaats van te focussen op het verleden, wat we verloren zijn en wat we niet meer kunnen, moeten we gaan nadenken over wat er nog voor ons ligt. De mogelijkheden zijn legio. Met een beetje creativiteit kunnen we van penetratie naar outercourse gaan. We kunnen ons bewuster worden van kink en dat in ons seksueel spel opnemen. Denk aan sexting, nieuwe standjes, nieuwe fantasieën. Probeer eens nieuwe toys. Begin met het bekijken van ons eigen lichaam en dat van onze partners met meer compassie, vriendelijkheid en liefde. Zie ouder worden als een proces van meer leren over wat voor ons het belangrijkst is. En ga nu de wereld in en begin met genieten. Je verdient het om de focus op plezier te leggen naarmate je ouder wordt.
