“Is er nog seks na de menopauze?” vroeg een lezer, ontmoedigd door haar seksuele veranderingen. Seks na de menopauze kent zeker uitdagingen – daarom blijf ik boeken over seks op latere leeftijd schrijven. Maar ik ben hier, decennia na mijn menopauze, om je te vertellen dat het leven op deze leeftijd fantastisch kan zijn – inclusief de seks.
Ik leef mee met iedereen die worstelt met het menopauzeproces. In 1994, toen ik zelf door de menopauze ging, schreef ik dit:
Geef ons ‘Hot Flash Wear’! Ik wil een shirt gemaakt van grote lappen stof die met klittenband vastzitten. Als de opvlieger toeslaat en mijn huid voelt als een elektrische deken die op hol is geslagen, trek ik de lappen los en koel ik mijn dermatologische hotspots. Als het voorbij is, plak ik de lappen weer vast.
Ik ben 50 en in de overgang. Opvliegers slaan dag en nacht toe. Mijn innerlijke oven slaat onvoorspelbaar aan terwijl ik eet, slaap, schrijf (daar komt er nu een) of aerobics geef. Ik kan het ene moment high zijn van het leven en het volgende in tranen uitbarsten. En het… eh… tja… o ja, geheugenverlies! Ik ben tien minuten mijn tas aan het zoeken (die op mijn schouder hangt) of mijn sleutels (in het slot van de deur die ik net heb opengedaan).
Een generatie geleden praatten vrouwen niet over de menopauze. Wij kletsen er nu lustig op los. Op feestjes, in de kleedkamers van de sportschool, in koffiepauzes bespreken we opvliegers, urineverlies en vaginale droogheid met net zo weinig schaamte als waarmee we vroeger diëten, mannen of opvoedtechnieken vergeleken. We zijn hongerig naar informatie.
We vragen: “Is [vul symptoom in] een normaal symptoom van de menopauze?” Het antwoord is vrij eenvoudig – meestal ‘ja’. De symptomen kunnen subtiel zijn, of aanvoelen als PMS op steroïden. Ze kunnen allerlei combinaties omvatten van opvliegers, angst, nachtelijk zweten, slapeloosheid, prikkelbaarheid, gewrichtspijn, een opgeblazen gevoel, constipatie, stemmingswisselingen, hoofdpijn, urinewegproblemen of een reeks andere disbalansen. De stortvloed aan symptomen kan niet pas optreden bij het stoppen van de menstruatie, maar al in de soms jarenlange fase vóór de menopauze, de perimenopauze.
Ruim een kwart eeuw later ben ik die periode in mijn leven comfortabel voorbij en ben ik hier om je te vertellen dat het leven na de menopauze fantastisch kan zijn – en dat geldt ook voor je seksleven.
Hoe beïnvloedt de menopauze seks?
De menopauze beïnvloedt al je lichaamssystemen, en het is dus heel normaal dat je seksleven verandert. Hormonale veranderingen kunnen je libido, vaginale comfort en opwindingspatronen beïnvloeden. Veelvoorkomende veranderingen zijn onder andere dunnere vaginawanden, minder lubricatie, langere opwarmtijd, moeilijker bereikbare orgasmes en een gebrek aan zin in seks. Maar ieders ervaring is anders. Sommigen voelen zich juist sexy en wild en gaan fluitend door de menopauze!
Seksuele veranderingen worden ook beïnvloed door emoties: hoe je je voelt over je lichaam en het ouder worden, hoe je communiceert en omgaat met je partner, en eventuele relatieproblemen. Ik zou veel meer pagina’s nodig hebben om al deze zorgen te bespreken (je vindt meer in mijn boeken en die van anderen), maar weet dat het leven aan de andere kant van deze overgang prachtig kan zijn.
Seks zal niet hetzelfde zijn als in je jeugd, maar met kennis, creativiteit en een gevoel voor avontuur kan het pittig en vreugdevol zijn.
Mijn ervaring met seks na de menopauze
In Better Than I Ever Expected: Straight Talk about Sex After Sixty, mijn eerste boek over seks op latere leeftijd, schreef ik dit:
Ik verwelkomde de overgang – geen PMS meer, geen opgeblazen gevoel meer, geen dozen tampons (light, medium, heavy) meer onder de gootsteen en in mijn tas, geen paniek meer als mijn menstruatie niet op tijd kwam, geen ondergoed meer uitspoelen in koud water, geen bebloede lakens meer, geen angst meer om wit te dragen. Sommige vrouwen ervaren de overgang als een einde – voor mij voelde het als een nieuw begin.
Dat betekent niet dat ik het seksueel makkelijk had. In het begin waren de seksuele veranderingen verwarrend. Ik stopte met natuurlijk lubrificeren (makkelijke oplossing: elke keer glijmiddel gebruiken bij seks met een partner of solo). Mijn vaginawanden werden dunner. Ik sprak met mijn zorgverleners over de vraag of hormoonvervangingstherapie (HRT) geschikt voor mij was, en na een paar verschillende opties geprobeerd te hebben, werkte de vaginale oestrogeenring het beste voor mij.
Dat loste mijn comfortprobleem op, maar in de loop der jaren werd mijn weg naar een orgasme zo traag dat ik op mijn 57e bang was dat mijn nieuwe geliefde, Robert, zich zou gaan vervelen. Toen ik hem dat opbiechtte, zei hij: “Het kan me niet schelen als het twee weken duurt, zolang ik maar af en toe pauze kan nemen om van houding te veranderen en iets te eten te pakken.”
Die liefdevolle houding was een van de redenen dat ik verliefd op hem werd, zoals je zult lezen in Better Than I Ever Expected, en dit leidde niet alleen tot een geweldige liefdesrelatie en een huwelijk, maar ook tot mijn huidige carrière! Onderweg werd seks steeds beter en beter.
Als je arts je wegwuift, zoek dan een andere arts die seks- en leeftijdspositief is
De menopauze, je arts en jij
Is hormoonvervangingstherapie (HRT) iets voor jou, en zo ja, welke vorm dan? Ik kan geen medisch advies geven en het zou onverantwoord zijn om dat te proberen. Het hangt af van je gezondheid, je specifieke klachten, de medische voorgeschiedenis van je familie en die van jezelf. Ga niet met je gezondheid knoeien door te vertrouwen op het favoriete middeltje van een vriendin of een product dat op internet wordt gehypet. Jij en je zorgverlener moeten als een team samenwerken. Benader je arts met woorden als deze:
Dokter, mijn seksualiteit is belangrijk voor me. Deze menopauzeklachten —[vul klachten in]— verstoren mijn seksuele comfort en plezier. Laten we bespreken wat we daaraan kunnen doen.
Als je nog nooit met je arts over seks hebt gesproken, doe dat dan nu. Als je arts je afwimpelt met “Waarom maak je je op jouw leeftijd nog druk om seks?” of “Dat hoort nu eenmaal bij ouder worden”, zoek dan een andere arts die seks- én leeftijdspositief is.
Tips voor betere seks na de menopauze
– Gebruik een kwaliteitsglijmiddel bij elk genitaal contact — zowel bij uitwendig aanraken als bij penetratie.
– Ontdek de vele manieren om seksuele plezier te ervaren zonder dat penetratie het doel is. Mijn webinar Great Sex Without Penetration beschrijft allerlei opties.
– Als vaginale penetratie of genitale aanraking pijnlijk is, raadpleeg dan je gynaecoloog en/of een bekkenbodemfysiotherapeut, die gespecialiseerd is in bekkenpijn.
– Als gebrek aan libido een probleem is, lees dan mijn artikel If You Don’t Want Sex Anymore, Learn About Responsive Desire en bespreek het met je partner.
– Neem ruim de tijd voor seks. Zie langzaam opgewonden raken als een cadeau, niet als een defect.
– Gebruik vibrators om sensaties te versterken en zo betrouwbaarder tot een orgasme te komen.
– Wees eerlijk tegen je partner. Als communiceren lastig is, schakel dan de hulp in van een sekstherapeut of een seks-positieve relatietherapeut.
Hoe kan ik meer leren?
Still Juicy: Maintaining Sexual Health through and beyond Menopause van A Woman’s Touch
Sexual Health & Menopause Online: Frequently Asked Questions van de North American Menopause Society